Woda źródlana czy mineralna? Którą wybrać i dlaczego?

Znane chyba każdemu i to już od najwcześniejszego dzieciństwa powiedzenie głosi: „Zdrowa woda — zdrowia doda”! Wydaje się nam często, że woda butelkowana jest zawsze taka sama – przecież „woda to woda”. Czy aby na pewno? Czy woda źródlana jest tym samym co woda mineralna? Jedna i druga jest przecież wydobywana spod ziemi. Jakie są podobieństwa, a jakie różnice pomiędzy nimi? Czy bezpieczne jest spożywanie każdego typu wody przez każdego z nas? W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na najważniejsze pytania i obalić pokutujące powszechnie mity.

Czym się różni woda mineralna od źródlanej?

Dla utrzymania w dobrym zdrowiu naszego organizmu ważne jest nie tylko to, czy pijemy wodę regularnie i w odpowiednich ilościach, ale również jaką wodę pijemy. Pijemy ją bowiem wszędzie – woda do biura czy woda do domu lub na siłownie nie zawsze będzie taka sama, a wręcz być nie powinna! Woda bowiem jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Jej niedostatek powoduje odwodnienie i odpowiada za szereg negatywnych stanów takich jak: migreny, bóle mięśni, złe samopoczucie, zmęczenie oraz wielu innych poważniejszych dolegliwości.

Przede wszystkim nie każda woda źródlana jest wodą mineralną. Na czym polega główna różnica? Jeszcze do niedawna panowało przeświadczenie, że mineralna = butelkowa. Zdecydowanie nie jest to prawdą. Nie każda woda w szklanych butelkach czy też w plastikowym opakowaniu jest wodą mineralną. Ponadto w sklepach dostępne są także np. wody smakowe, które ani z jednym, ani z drugim rodzajem wód niewiele mają wspólnego. (TAK, ODRADZAMY!)

Woda źródlana a mineralna – definicje

Jak mówi ustawowa definicja: woda mineralna to woda wydobywana z podziemi, którą wyróżnia czystość mikrobiologiczna i chemiczna oraz stabilna obecność określonych składników mineralnych.

Ze względu na ilość zawartych składników mineralnych w wodzie, rozróżniamy trzy podstawowe jej rodzaje:

• Wody Wysokozmineralizowane — powyżej 1500 mg/l
• Wody Średniozmineralizowane — od 500 do 1500 mg/l
• Wody Niskozmineralizowane do 500 mg/l

Co więcej, zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia, każda woda podlega ocenie Głównego Inspektora Sanitarnego, który decyduje o uznaniu lub nie, danej wody za naturalną wodę mineralną. Wykaz naturalnych wód mineralnych ogłaszany jest przez GIS w formie obwieszczenia. Wody będące przedmiotem obrotu handlowego na terenie Unii Europejskiej figurują z kolei w unijnym wykazie naturalnych wód mineralnych redagowanym przez Komisję Europejską.

Ponadto wody możemy podzielić również na wody słodkie (ultrasłodkie, słodkie, półsłodkie), zwykłe, słone (w tym słonawa, solanka zwykła i silna).

Biorąc pod uwagę zawarte w nich składniki mineralne, można wyróżnić także wody lecznicze, przeznaczone do kąpieli lub picia. Charakteryzują się utrwalonym składem mineralnym i zawierają minimum 1000 mg/l składników mineralnych. Wpływają na poprawę funkcjonowania ludzkiego organizmu. Muszą one zostać wcześniej przebadane przez odpowiednie instytucje medyczne, w celu potwierdzenia ich leczniczych właściwości. Dokładne wymogi, przeprowadzanych badań, określa prawodawstwo poszczególnych krajów.

Do wód leczniczych zatem należą: szczawy, woda krzemowa, kwasowęglowa, jodkowa, glauberska, fluorkowa, bromkowa, borowa, arsenowa, manganowa, radoczynna, siarczanowa, siarczkowa, witriolowa czy żelazista. Stosowane są przede wszystkim w sanatoriach oraz ośrodkach leczniczych. Niektóre z nich są również dostępne do sprzedaży w butelkach.

Woda źródlana niskozmineralizowana

Woda źródlana to woda niskozmineralizowana, która zwykle wypływa jednym lub kilkoma naturalnie powstałymi otworami i zawiera zazwyczaj do 500 mg/l składników mineralnych. Pochodzi z podziemnego złoża o udokumentowanych zasobach, jednakże jej właściwości i skład chemiczny mogą podlegać wahaniom. Jest pierwotnie czysta, jeśli chodzi o skład chemiczny i zawartość mikroorganizmów. Zawartość składników mineralnych występuje w stężeniu niższym niż w wodach mineralnych. Dla wielu może mieć też swój charakterystyczny „smak” i „zapach” co wynika ze sposobu i miejsca jej wydobywania.

Wodę taką pije się zwyczajowo wprost z lokalnego źródła bądź pobiera do różnego rodzaju naczyń w celu spożytkowania jej później na potrzeby domowe okolicznych mieszkańców. Niektóre ujęcia wody źródlanej są gospodarczo wykorzystywane do zasilania lokalnych wodociągów, na potrzeby firm oferujących wodę w 19l baniakach wraz z dystrybutorami czy też do produkcji słodzonych napojów. W tym przypadku przedsiębiorstwo zwiększa wydajność źródła, wykonując głębokie odwierty, by czerpać wodę z niższych warstw wodonośnych.

Jaką wodę pić mineralną czy źródlaną?

Wybór pomiędzy wodą źródlaną i mineralną powinien być podyktowany przede wszystkim wiekiem i stanem naszego zdrowia oraz jej przeznaczeniem. W dużej mierze zależy to od potrzeb naszego organizmu bowiem, woda źródlana ma nieco inne właściwości od mineralnej.

Ze względu na zawartość dobroczynnych dla organizmu składników na co dzień najbardziej wskazana jest woda średniozmineralizowana. Woda mineralna będzie miała znaczący udział w zaspokajaniu naszego dziennego zapotrzebowania na składniki mineralne, zwłaszcza gdy nasza dieta nie jest idealnie zbilansowana.

O ile nie ma szczególnych wskazań zdrowotnych, lepiej unikać picia niskozmineralizowanej wody źródlanej w zbyt dużej ilości. Szczególnie w formie nieprzetworzonej oraz, gdy nie jest się przyzwyczajonym do tego rodzaju napoju. Nadmiar czystej niskozmineralizowanej wody źródlanej może być bowiem szokiem dla naszego organizmu i uwrażliwić nasz żołądek oraz spowodować rozstrój układu pokarmowego lub wpłynąć na funkcjonowanie innych organów poprzez wydalanie cennych minerałów. Jeśli jesteśmy posiadaczem dystrybutora z wodą źródlaną w galonach lub filtra do wody, oczywiście nie musimy z niego rezygnować. Pamiętajmy bowiem, że powinniśmy dostarczać organizmowi około 1,5 litra różnorodnych płynów dziennie. Wskazane byłoby natomiast w tej sytuacji wzbogacenie diety o wodę wysokozmineralizowaną, aby poprawić bilans.

Z drugiej strony należy pamiętać, że woda mineralna posiada zdecydowanie większą ilość składników mineralnych niż źródlana, przez co nie nadaje się ona do przygotowywania kawy czy herbaty.

Dokonując wyboru, powinniśmy kierować się kilkoma, uniwersalnymi zasadami.

Dla kogo wskazane są wody źródlane?

Woda źródlana nie powinna być spożywana w stanie surowym w nadmiernych ilościach. Przede wszystkim polecana jest do przygotowywania potraw (np. zup, wywarów itp.) oraz napojów (herbat, kawy, naparów ziół, soków lub kompotów).

Grupy, dla których wskazane jest spożywanie wody źródlanej (w ilości dostosowanej do indywidualnych potrzeb) to przede wszystkim:

• niemowlęta i młodsze dzieci (przegotowana, o niskiej zawartości sodu i siarczanów);
• osoby w wieku starszym;
• osoby zmagające się z chorobami nerek i układu moczowego.

W tym ostatnim przypadku warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ na rynku dostępnych jest wiele wód leczniczych, które pomagają na wyżej wymienione dolegliwości. Pomoże to, jak najbardziej zwiększyć pozytywne działanie wody źródlanej na organizm.

Natomiast wybierając wodę dla naszego dziecka, zwróćmy uwagę na wody niskozmineralizowane niegazowane cechujące się niskim stężeniem niektórych składników (chlorki, sód, siarczany, azotany i azotyny, fluorki).

Według obowiązujących przepisów woda źródlana ma takie same właściwości jak woda z kranu. Niemniej unikamy ryzyka mikrobiologicznego związanego ze stanem kanalizacji czy chlorowaniem wody. Pamiętajmy jednocześnie, że powinniśmy dostarczyć naszemu organizmowi od 1,5 do 2 litrów różnych płynów dziennie (nie wliczamy do tej liczby kawy, mocnej herbaty oraz alkoholu).

Kto powinien pić wodę mineralną?

Rodzaj wybranej wody mineralnej nie powinien być przypadkowy. Należy wziąć pod uwagę przede wszystkim stan naszego zdrowia oraz stopień aktywności fizycznej. Od tego zależy czy powinniśmy wybrać wodę nisko-, wysoko- czy średniozmineralizowaną.

Grupy, dla których wskazane jest spożywanie wody mineralnej (w ilości dostosowanej do indywidualnych potrzeb) to przede wszystkim:

• kobiety w ciąży, u których występuje zwiększone zapotrzebowanie na składniki mineralne – warto w tym przypadku wybierać wody o niskiej zawartości sodu;
• osoby uprawiające sport – polecane wody wysokozmineralizowane,
• osoby często przebywające w wysokich temperaturach, w ciepłym klimacie,
• osoby cierpiące na osteoporozę,
• osoby zmagające się z zaburzeniami układu trawienia i dolegliwościami żołądkowymi – polecana woda Borjomi

Większość osób dorosłych, które prowadzą raczej siedzący tryb życia, będąca na zwykłej diecie, powinna spożywać wodę średniozmineralizowana. Odpowiednia ilość wody, dla zachowania zdrowia, jaką należy spożywać każdego dnia to minimum 30 ml wody na każdy kilogram masy ciała. Przeciętnie daje to od 1,5 do 2 litrów płynów dziennie.

Jeszcze więcej wody powinni spożywać sportowcy czy też osoby pracujące na co dzień fizycznie. Niedobór wody w organizmie ogranicza bowiem nasze zdolności psychofizyczne.

W szczególnej sytuacji znajdują się osoby z zaburzeniami zdrowotnymi lub kobiety w ciąży. W tym czasie zmienia się bowiem zapotrzebowanie na składniki mineralne. Jest ono znacznie zwiększone w stosunku do zwykłego czasu w życiu.

Dla kobiet w ciąży wskazane jest wybieranie szczególnie wód niskosodowych. Woda niskosodowa to woda o niskiej zawartości sodu (Na), na poziomie poniżej 20 mg/l.

Natomiast w przypadku problemów zdrowotnych rodzaj wody powinien być szczególnie starannie dobierany do rodzaju schorzenia. Dla osób, które zmagają się z problemami z krążeniem, sercem czy innymi zaburzeniami układu krwionośnego polecane są wody niskosodowe (Sód [Na] poniżej 20 mg/l). Do takich wód należy np. Cisowianka, Kropla Beskidu lub Kinga Pienińska.

W przypadku osób z osteoporozą pomocna będzie woda wysokozmineralizowana, która jest jednocześnie bogatym źródłem wapnia i posiada odpowiedni stosunek wapnia do magnezu (stosunek 2:1) np. Vytautas, Piwniczanka. Dzięki dużej zawartość wapnia wody te wspomagają proces odbudowy kości.

Osobom z problemami trawiennymi oraz dolegliwościami ze strony żołądka polecamy przede wszystkim wody lecznicze np. woda Borjomi.

W przypadku zdiagnozowanych schorzeń rodzaj oraz ilość spożywanych płynów powinien być jednak konsultowany z lekarzem specjalistą i ściśle przestrzegany przez pacjenta.

Także osoby, które narażone są na warunki ekstremalne warto, by sięgnęły po odpowiednią dla siebie wodę. Dla osób aktywnych, uprawiających sport zarówno amatorsko, jak i wyczynowo, idealnym uzupełnieniem diety są wody wysokozmineralizowane. Polecane są one także dla tych, którzy często przebywają w wysokich temperaturach lub ciepłym klimacie. Dotyczy to zarówno osób pracujących np. w hucie, na budowie czy innych wymagających wysiłku fizycznego miejscach, gdzie dodatkowo występuje znaczna ekspozycja na ciepło, jak również podróżników.

Znaczenie wody mineralnej dla zdrowia — jakie składniki mineralne dostarcza do organizmu?

Woda mineralna ma właściwości prozdrowotne. Dzięki zawartości składników mineralnych poprawia się funkcjonowanie najważniejszych układów oraz organów ludzkiego ciała. Ma też dobre właściwości w przypadku osób, które się odchudzają, gdyż wspomaga prawidłową przemianę materii.

Właściwa ilość (około 1,5 litra płynów dziennie) wypijanej wody pomaga także w walce z migrenowymi oraz napięciowymi bólami głowy. Polecana jest w przypadku podwyższonej aktywności fizycznej oraz spożywania dużej ilości produktów z kofeiną, np. kawy lub coli, które przyczyniają się do utraty magnezu.

Dzięki odpowiedniej zawartości magnezu woda mineralna jest dobra dla serca. Poprawia krążenie krwi, reguluje ciśnienie, jak również łagodzi objawy stresu.

Woda mineralna bogata w wapń działa dobrze na wszystkie kości, kręgosłup i cały układ kostno-stawowy. Ponadto pozytywnie wpływa na serce i krążenie. Picie wody z dużą zawartością wapnia polecane jest szczególnie osobom z anemią, ze względu na łatwiejszą przyswajalność żelaza.

Alkaliczna woda mineralna o wysokim pH ma dobroczynne właściwości, ponieważ łagodzi objawy nadkwasoty i zgagi neutralizując soki trawienne, w tym żołądkowy, np. woda Acqua Panna (pH 8,2).

Wody mineralne wspomagają także prawidłową regulację cukrów w początkowym stadium cukrzycy. W połączeniu z odpowiednio zbilansowaną dietą spożywanie właściwej ilości wody działa cuda dla naszego ciała. Poprawia także wygląd naszej skóry, pomaga przyśpieszyć metabolizm oraz wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu.

Co prawda wymienione powyżej minerały możemy przyjmować także z pożywieniem lub suplementować, jednakże to właśnie z wodą mineralną nasz organizm przyswaja je najlepiej.

Woda mineralna przeznaczona jest do spożycia w stanie surowym, w krótkim okresie po otwarciu butelki, aby uniknąć namnażania się mikroflory oraz w jak największym stopniu skorzystać z jej naturalnego składu mineralnego.